Του Πολύκαρπου Πολυκάρπου
Αυτό το καλοκαίρι με το καυτό αποκαλόκαιρο του, μας έφερε έξω από την πόρτα μας και μέσα στο σαλόνι μας, ανθρώπους, γεγονότα και συμπεριφορές από έναν τόπο μακρινό και όμως τόσο κοντινό μας. Οι πολύμορφες φλόγες των πυρκαγιών που λάβωναν μέρες πολλές τους ορίζοντες του τόπου μας συγχωνεύθηκαν με τον τρόμο, την αγωνία και την απελπισία χιλιάδων Αφγανών που απόμειναν απροστάτευτοι στη διάθεση των Ταλιμπάν. Χρόνια τώρα είμαστε θεατές ενός θρησκευτικού, πολιτικού και πολιτιστικού πολέμου, που καλύπτεται από ένα εκλογικευμένο ιδεολόγημα που παράγει τρόμο: το θρησκευτικό φονταμενταλισμό.
Ο όρος κατάγεται από τη λατινική λέξη fundus, που σημαίνει ρίζα/θεμέλιο, και δηλώνει την επιταγή για επιστροφή στις ρίζες, σε κάποια θεμέλια αμετάβλητα, ακίνητα και αλάνθαστα. Στην Ελληνική ο όρος μπορεί να αποδοθεί ως θεμελιοκρατία. Στην ερώτηση αν ο φονταμενταλισμός είναι ιδεολογία, οι πολιτικολόγοι, μετά από μια σειρά γόνιμων αντιδικιών, κατέληξαν ότι πρόκειται περί μιας ιδιαίτερης και ξεχωριστής ιδεολογίας. Θεωρώντας όμως το φαινόμενο με πλατιά ματιά διαπιστώνουμε ότι δεν πρόκειται για φονταμενταλισμό αλλά για φονταμενταλισμούς: χριστιανικός, ισλαμικός, ανατολικός, δυτικός, θρησκευτικός, πολιτικός. Οι διαφορετικές αυτές εκδοχές συμφύρονται συνήθως σε τέτοιο βαθμό που είναι δύσκολο να διακρίνεις ποιος είναι ποιος. Όπου όμως υπερισχύουν αποπνέουν φανατισμό, δογματισμό και βία.
Στο σημείωμα αυτό θα προσπαθήσουμε να αναφερθούμε στη Δυτική και την Ελληνική, τη χριστιανική δηλαδή, εκδοχή του φαινομένου.
Ο Δυτικός(Χριστιανικός) φονταμενταλισμός είναι βασικά θρησκευτικός, επειδή όμως οι παράγοντες του επηρεάζουν βουλευτές, κοινοβούλια και πολιτειακούς αξιωματούχος αποκτά ένα οιωνοί πολιτικό πρόσημο. Ιστορικά τοποθετείται στις ΗΠΑ γύρω στο 1910-1915, όταν μια ομάδα προτεσταντών θεολόγων και ιερέων κυκλοφόρησαν μια σειρά κειμένων που εξέδωσε το Βιβλικό Ινστιτούτο του Λος ΄Αντζελες με τίτλο The Fundamentals: A testimony to the Truth (Τα Θεμελιώδη: Μια Μαρτυρία της Αλήθειας). Ο αρχισυντάκτης του περιοδικού Watchman-Examiner, Κέρτις Λη Λω, επινόησε τον όρο «φονταμενταλισμός», για να δώσει ένα όνομα σε αυτούς που ήταν έτοιμοι να δώσουν τη μάχη υπερασπίζοντας τις αλήθειες που στηρίζουν τα θεμέλια της πίστης.
Στα τέλη του 19ου αιώνα η προτεσταντική ορθοδοξία άρχισε να απειλείται από μια σειρά εξελίξεων που δεν ήταν σε θέση να ελέγξει. Πρώτον, μέσα στους κόλπους των θεολόγων άρχισε να φυσά ένας αέρας εκσυγχρονισμού που εκφραζόταν με κριτική των ιερών κειμένων. Δεύτερον οι αθρόες μεταναστευτικές ροές προς τις ΗΠΑ, οι οποίες άλλαζαν την πληθυσμιακή σύστασή τους, μαζί με τα νέα ήθη που έφερναν έθεταν σε κίνδυνο την πρωτοκαθεδρία των προτεσταντών. Τρίτον, η ραγδαία αστικοποίηση και συνακόλουθη εκκοσμίκευση στερούσαν το δημόσιο χαρακτήρα της θρησκείας η οποία γινόταν πια μια προσωπική υπόθεση.
Σε έναν κόσμο που άλλαζε με ιλιγγιώδη ταχύτητα, σε έναν κόσμο που δείχνει ότι ο Θεός δεν είναι το πρώτιστο ενδιαφέρον του, τα Θεμέλια κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και καλούν σε γενικό συναγερμό. Το σύνθημα είναι επιστροφή στις βασικές αρχές:
- Το αλάθητο της Βίβλου. Ως θεόπνευστο κείμενο αποκλείεται να σφάλει.
- Η Κατά κυριολεξία ισχύς της Βίβλου: Ο, τι λέει το κείμενο είναι απολύτως ακριβές. Μεταφορικές, ιστορικές ή άλλες ερμηνείες του είναι λανθασμένες.
- Η εκ του μηδενός Δημιουργία του κόσμου: Ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο και τα Είδη δημιουργήθηκαν εξαρχής με την οριστική μορφή τους.
- Η εκ Παρθένου Γέννηση του Χριστού.
- Η Σταύρωση και η Ανάσταση του Χριστού.
Ο Χριστιανικός φονταμενταλισμός είναι μαχητικός, δυναμικός και διεκδικητικός, χωρίς να είναι βίαιος. Αν και κατά τις δεκαετίες 80 και 90 σημειώθηκαν βίαιες επιθέσεις σε κλινικές που έκαναν αμβλώσεις. Άνοιξε πόλεμο με την επιστήμη την οποία θεωρεί αναξιόπιστη και η οποία, σε σύγκριση με τον Θείο Λόγο, είναι κατώτερη πηγή γνώσης. Στράφηκε εναντίον της Θεωρίας της Εξέλιξης του Δαρβίνου( «Η δίκη των πιθήκων», 1925, Τενεσί). Συν τω χρόνο όμως αναδιπλώθηκε και δημιούργησε κάποιες μορφές ψευδοεπιστήμης όπως ο «Δημιουργισμός», ο «Νοήμων σχεδιασμός», που επιχειρούν να τεκμηριώσουν την επιστημονική εγκυρότητα της Βίβλου.
Η επιμονή του στην επιστροφή στα θεμέλια, ο ηθικολογικός του λόγος, που στιγματίζει την παρακμή της κοινωνίας, και η εκκοσμικευμένη πολιτική έκφρασή του, τοποθετούν τον αμερικανικό- προτεσταντικό φονταμενταλισμό στο απώτατο δεξιό άκρο του ρεπουμπλικανικού κόμματος.
Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΦΟΝΤΑΜΕΝΤΑΛΙΣΜΟΣ
Αν και το Ελληνικό κράτος που δημιουργήθηκε με την επανάσταση του 1821 δομήθηκε επάνω στις νεωτερικές αρχές του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού, στα διακόσια χρόνια του ελευθέρου βίου του αυτές οι αρχές κινδύνεψαν και πολλές φορές απεμπολήθηκαν για χάρη μιας επιστροφής στην προ-νεωτερικότητα. Ισχύει ακόμα το δίκαιο του αίματος, τα σόγια και οι κουμπαριές βγάζουν βουλευτές και στο Σύνταγμα είναι κατοχυρωμένη η μια και μοναδική θρησκεία: η ελληνοορθοδοξία. Με Θεμέλιο το τρίπτυχο, Πατρίς- Θρησκεία-Οικογένεια, ο ελληνικός φονταμενταλισμός πολεμάει κάθε προσπάθεια ανανέωσης, νεωτερισμού και μεταρρύθμισης όπου και αν απευθύνεται, στη γλώσσα, στην τέχνη, στην κοινωνία, στην πολιτική. Από πίσω του συντάσσονται όλες οι συντηρητικές και υπέρ-συντηρητικές δυνάμεις της κοινωνίας, της εκκλησίας και της πολιτικής, οι οποίες συνήθως είναι δεξιές.
Τα πρώτα χρόνια του Ελληνικού 20ου αιώνα, με το τραύμα της ήττας του 1897 ανοιχτό ακόμη, τα χαρακτηρίζουν η πολιτική αστάθεια οι δυναμικές κινητοποιήσεις, η ίδρυση συλλόγων και η έξαρση του εθνικισμού, με κυρίαρχο πρόσημο τον αντί-σλαβισμό. Ένα ζήτημα που τρέχει παράλληλα με την ιστορική, κοινωνική και ιδεολογική πορεία της χώρας είναι το γλωσσικό ζήτημα η σύγκρουση της αρχαίζουσας καθαρεύουσας με τη δημοτική την ομιλούμενή γλώσσα του λαού. Η σύγκρουση παίρνει πολίτικο κι ιδεολογικό χαρακτήρα: συντήρηση εναντίον νεωτερικότητας
- Τα Ευαγγέλικα
Στις 8 Νοεμβρίου 1901, η εφημερίδα, Ακρόπολις, του Βλάση Γαβριηλίδη, μαχητικού δημοτικιστή, άρχισε να δημοσιεύει σε συνέχειες τη μετάφραση της ΚαινήςΔιαθήκης στη δημοτική από τονΑλέξανδρο Πάλλη, το πρωτοπαλίκαρο του δημοτικού, όπως τον αποκαλούσε ο αείμνηστος δάσκαλός μας Γιάννης Σιδέρης. Η ιδέα της μετάφρασης ήταν της Βασίλισσας Όλγας.
Οι φοιτητές και οι καθηγητές του «Αθήνησιν» ξεσηκώθηκαν και επιτέθηκαν στα γραφεία της εφημερίδας, προπηλάκισαν και απείλησαν τους υπάλληλους, τους αποκάλεσαν σλάβους ( επειδή η βασίλισσα Όλγα ήταν Ρωσίδα) και άθεους. Γρήγορα στην αντιπαράθεση μπαίνουν βουλευτές, δάσκαλοι, παπάδες και χωρικοί με εικόνες και εξαπτέρυγα που απειλούσαν να λιντσάρουν τους εχθρούς της πατρίδος. Η επέμβαση της αστυνομίας για την αποκατάσταση την τάξης ήταν μοιραία. Αποτέλεσμα: 8 νεκροί, άλλες πηγές κάνουν λόγο για 11, 70 τραυματίες και παραίτηση της κυβέρνησης Θεοτόκη.
- Τα Ορεστειακά.
Το πλαίσιο και η περιρρέουσα ατμόσφαιρά είναι η ίδια. Το Νοέμβριο του 1903, «Βασιλικό Θέατρο», ανεβάζει την Ορέστεια του Αισχύλου, σε μετάφραση του Γεωργίου Σωτηριάδη. Οι φοιτητές υποκινούμενοι από τον καθηγητή Γ. Μιστριώτη, διαδηλώνουν απαιτώντας να μη γίνει η παράσταση. Η σύγκρουση ήταν αιματηρή με 1 ή 2 νεκρούς. Να σημειωθεί ότι η μετάφραση δεν ήταν στην δημοτική, και ότι ο Γ. Μιστριωτης είχε φοιτητικό θίασο που ανέβαζε αρχαίες τραγωδίες στο πρωτότυπο.
- Η Δίκη των Τόνων.
Το Φθινόπωρο του 1941, η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου Αθηνών μηνύει και παραπέμπει στο Πειθαρχικό Συμβούλιο, τον καθηγητή Ι.Θ. Κακριδή, επειδή αρνείται να χρησιμοποιήσει πνεύματα και περισπωμένες. Αφορμή ήταν τα βιβλία του καθηγητή, Ελληνική Κλασική Παιδεία, και Σχόλια στον Επιτάφιο του Θουκυδίδη, που ήταν γραμμένα στη δημοτική, με μονοτονικό σύστημα και απλοποιημένη ορθογραφία. Το θέμα παίρνει διαστάσεις στον τύπο. Στο πλευρό του διωκόμενου καθηγητή στέκονται προσωπικότητες όπως ο Άγγελος Σικελιανός, ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, ο Κωνσταντίνος Δημαράς, ο Γ. Παπανδρέου, ο Πέτρος Κόκκαλης, που δεν είναι όλοι τους δημοτικιστές, είναι όμως υπέρ του δικαιώματος για ελεύθερη σκέψη και έρευνα.
Η απόφαση του Πειθαρχικού Συμβουλίου, που εκδόθηκε τον Ιούλιο του 1942, καταδίκαζε τον Ι.Θ. Κακριδή σε δίμηνη απόλυση. Άλλη μια μάχη χαρακωμάτων στον πόλεμο της γλώσσας, στη διαμάχη για τον «πατριωτισμό της περισπωμένης», όπως τον χαρακτήριζε ο Μανώλης Τριανταφυλλίδης.
- Ο Τελευταίος Πειρασμός, [το βιβλίο]
Ο Τελευταίος Πειρασμός, του Νίκου Καζαντζάκη, κυκλοφόρησε, το 1952, πρώτα στη Σουηδία και τη Νορβηγία. Τον χορό του αναθέματος αρχίζει, το 1954, η Καθολική Εκκλησία που το περιλαμβάνει στον Κατάλογο των Απαγορευμένων Βιβλίων.Η Εκκλησία της Ελλάδος, στη συνέχεια, με που κάτι είχε φτάσει στα αυτιά της,με αρωγούς τις παραθρησκευτικές οργανώσεις και τους φανατικούς, το καταδικάζει πριν να εκδοθεί στην Ελλάδα, το 1955. Θεώρησε το κείμενο δαιμονικό και βελβζεβουλικό και επισείει επί την κεφαλήν του Καζαντζάκη τον αφορισμό, τον οποίον όμως τελικά δεν τόλμησε να του επιβάλλει.
- Ο Τελευταίος Πειρασμός του Χριστού, [η ταινία]
Με το που ο Σκοτσέζε εκδήλωσε την επιθυμία του να γυρίσει σε ταινία το βιβλίο του Καζαντζάκη άρχισαν οι αντιδράσεις με πρώτη τη διαμαρτυρία της προτεσταντικής οργάνωσης γυναικών Evangelical Sisterhood. Τον Ιούλιο του 1988, ένα μήνα πριν την προβολή της στους κινηματογράφους, ο Σύνδεσμος Αμερικανικών Οικογένειων, στέλνει 2,5 εκατομμύρια επιστολές διαμαρτυρίας, πληρώνει 700 ραδιοσταθμούς και 50 τηλεοπτικά κανάλια για να προβάλλουν σποτ εναντίον της ταινίας. Στις 12 Αυγούστου, που αρχίζει η προβολή της, 10.000 φανατικοί χριστιανοί διαμαρτύρονται έξω από τα στούντιο της Universal, ενώ η Σύνοδος των Καθολικών Επισκόπων των ΗΠΑ καλεί τα 53 εκατομμύρια των Αμερικανών καθολικών να μποϋκοτάρουν την ταινία.
Στην Ιταλία οι Χριστιανοδημοκράτες προσπαθούν να εμποδίσουν την προβολή της ταινίας στο Φεστιβάλ της Βενετίας, ενώ ο Τζεφιρέλι, αποσύρει την ταινία του από το πρόγραμμα συντασσόμενος μαζί τους. Στο Παρίσι ο κινηματογράφος που προβάλει την ταινία βομβαρδίζεται με βόμβες βρώμας και κλείνει.
Στην Ελλάδα τα επεισόδια ήταν πιο επικά.
Παρόλο που η Ιερά Σύνοδος ζητά την απαγόρευση της ταινίας, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ της δίνει άδεια προβολής. Με την ατμόσφαιρα να μυρίζει μπαρούτι αποφασίζεται η ταινία, ως ακατάλληλη για τους κάτω των 17 ετών, να προβληθεί σε 7 αίθουσες, με ξεχωριστή κόπια για κάθε κινηματογράφο. Την Πέμπτη 13 Οκτωβρίου 1988, κατά την πρεμιέρα της ταινίας στον κινηματογράφο «Οπερά», 500 περίπου άτομα, μέλη παραεκκλησιαστικών οργανώσεων και ακροδεξιοί, οπλισμένοι με εικόνες, με σταυρούς, αλλά και με μαχαίρια και ξυράφια, φωνάζοντας «ο λαός απαιτεί η ταινία να καεί», «μασόνοι», «αντίχριστοι», εισβάλλουν στον κινηματογράφο και σχίζουν 30 καθίσματα, την αυλαία και την οθόνη του κινηματογράφου. Οι θεατές αλαφιασμένοι το βάζουν στα πόδια και ο κινηματογράφος κλείνει. Παρόμοια επεισόδια γίνονται και στο «΄Εμπασυ», στο Κολωνάκι. Στο «Τροπικάλ», στην Καλλιθέα, παρεκκλησιαστικός που είχε βγάλει εισιτήριο και ήταν μέσα στην αίθουσα μόλις άρχισε η ταινία όρμησε στην οθόνη και τη χάραξε. Στις 15 Νοεμβρίου 1988, το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών απαγορεύει την ταινία, η οποία από τις 13 Οκτωβρίου έως τις 15 Νοεμβρίου έκοψε 165.000 εισιτήρια. Τα χρόνια που ακολουθήσαν η ταινία διατίθεται λαθραία και κρυφά σε συγκεκριμένα βιντεοκλάμπ. Στις Ιουλίου 2004, μια προγραμματισμένη προβολή της στην τηλεόραση του Starματαιώνεται μετά από παρέμβαση του Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου. Την Κυριακή των Βαΐων του 2008 το Βήμα την προσφέρει δωρεάν στους αναγνώστες του χωρίς να ανοίξει μύτη.
- Corpus Christi
To Corpus Christi είναι ένα θεατρικό έργο του Αμερικανού θεατρικού συγγραφέα Τέρενς Μακ Νάλι (1938-2020), που βλέπει τον Χριστό και τους μαθητές του με μια άκρως ριζοσπαστική άποψη, σαν μια ομάδα ομοφυλοφίλων που ζει στο σύγχρονο Τέξας. Η Καθολική η Αγγλικανική Εκκλησία και η Ελληνική Εκκλησία χαρακτήρισαν το έργο βλάσφημο και το πολέμησαν. Το αρχικό, οφ -Μπροντγουεη ανέβασμα του Corpus Christi ακυρώθηκε μετρά από απειλές, όταν όμως αρκετοί συγγράφεις αντιτάχθηκαν σθεναρά στον σκοταδισμό του πλήθους, το έργο συνεχίστηκε με sold out όλες τις παραστάσεις του. Το έργο, μετά από μια σειρά αναβολών λόγω αντιδράσεων και απειλών, ανεβαίνει, τελικά στο Λονδίνο στις 28 Οκτώβριου του 1999. Την ίδια μέρα μια ισλαμική ομάδα, οι «Υπερασπιστές του Αγγελιοφόρου Ιησού», καταδικάζει σε θάνατο το συγγραφέα και κατηγορεί τους Χριστιανούς που δεν υπερασπίζονται την πίστη τους. Στην Αυστραλία, το 2000, το έργο καταδικάζεται από την Αγγλικανική Εκκλησία. Το 2010, στο Τέξας, μια παράσταση που ήταν να δοθεί στο Κρατικό Πανεπιστήμιο Τάρλετον, ακυρώνεται για λόγους ασφαλείας. Στην Ελλάδα, το έργο έκανε πρεμιέρα στις, 7 Ιουνίου 2012, στο θέατρο «Χυτήριο» Την επόμενη ημέρα η Ιερά Σύνοδος με ανακοίνωσή της χαρακτηρίζει το έργο βλάσφημο κα καλεί «το λαό να το αποδοκιμάσει». Στις 9 Ιουνίου, η αστυνομία συλλαμβάνει τρεις ηθοποιούς της παράστασης κατόπιν μηνύσεως. Με εντολή του εισαγγελέα οι ηθοποιοί αφήνονται ελεύθεροι, αλλά σχηματίζεται δικογραφία εις βάρος τους. Οι επόμενες παραστάσεις κυλούν μέσα σε ένα κλίμα τρομοκρατίας και φόβου, αφού στην υπόθεση εμπλέκεται, και μάλιστα μαχητικά, η Χρυσή Αυγή. Την 1η Νοεμβρίου, η παράσταση κατεβαίνει πρόωρα. Στις 16 Νοεμβρίου, ο Εισαγγελέας Πρωτοδικών Αθηνών, άσκησε ποινική δίωξη κατά των συντελεστών της παράσταση, για καθύβριση θρησκεύματος, κατόπιν μηνύσεως του μητροπολίτου Πειραιώς Σεραφείμ, την οποία κατέθεσε συνοδευόμενος από βουλευτές της Χρυσής Αυγής.
- Η Διαθήκη της Μαρίας (The Testament of Mary)
Η Διαθήκη της Μαρίας, (Ελληνική μετάφραση, Αθηνά Δημητριάδου, Ίκαρος, Αθήνα, 2014) είναι μια μονολογική μονοπρόσωπη νουβέλα γραμμένη από τον Ιρλανδό συγγραφέα Κολμ Τομπίν, τη διασκευή της οποίας σε θεατρικό μονόλογο ερμήνευσε η Φιόνα Σω σε σκηνοθεσία της Ντέμπορας Γουώρνερ. Το κεντρικό θέμα της νουβέλας του Τομπίν είναι η σχέση μάνας γιου. Η Μαρία αρνείται να αποδεχτεί την θεοποιημένηεκδοχή του γιου της που επιβάλλουν οι απόστολοι. Παραμένει μάνα που πονάει και σπαράσσει για το φριχτό και βίαιο θάνατο του γιου της. Η Μαρία, απορρίπτοντας την εξωραϊσμένη μεταφυσική εκδοχή του Χριστού, καταθέτει το δικό της Ευαγγέλιο. Η πρεμιέρα του έργου στο Μπροντγουέη, στο θέατρο Γουόλτερ Κερ, στις 26 Μαρτίου 2013, συνοδεύτηκε από διαμαρτυρίες θρησκευτικών ομάδων, που συγκεντρωμένες έξω από το θέατρο φώναζαν συνθήματα που απευθύνονταν στους θεατές που έρχονταν να δουν την παράσταση. Τις διαμαρτυρίες είχε οργανώσει η «Αμερικανική Κοινότητα για την Υπεράσπιση της Παράδοσης, της Οικογενείας και της Ιδιοκτησίας». Ο ιστότοπος RenewAmerica, έγραφε, «Η Διαθήκη της Μαρίας είναι μια εκκοσμικευμένη αριστερή υποκρισία…. πίσω από μια δήθεν καλλιτεχνική έκφραση κρύβονται ψέματα, δειλία και δηλητήριο». Το έργο κατέβηκε πριν ολοκληρώσει τον κύκλο των προγραμματισμένων παραστάσεών του.
Υ.Γ
Πρόσφατα στον τόπος μας ζήσαμε την εποποιία της νίκης των Ελληνόψυχων χριστιανών που τα έβαλαν με μια κούκλα, την Αμάλ.
Η Αμάλ, είναι μια κούκλα 3, 5 μέτρων, που ταξιδεύει στην Ευρώπη για να ευαισθητοποίηση τους πολίτες της για το δράμα των ασυνόδευτων προσφύγων παιδιών. Η προσφυγοπούλα ξεκίνησε την πορεία της από τη Συρία, πέρασε από την Τουρκία στη Χίο όταν όμως προσπάθησε να πάει στη Θεσσαλία, στα Μετέωρα, οι τοπικές αρχές και ο Μητροπολίτης την έδιωξαν αφού πρώτα την αποκάλεσαν μουσουλμάνα, που υπηρετεί σκοτεινά συμφέροντα και έρχεται για να αλλοιώσει το εθνικό φρόνημα μας. Στη Λάρισα, παραεκκλησιαστικοί και ακροδεξιοί επιτέθηκαν σε όσους έπαιρναν μέρος στην εκδήλωση, ακόμη και σε παιδιά.Στην Αθήνα την Αμάλ υποδεχτήκαν με το Άσμα Ασμάτων του Μ. Θεοδωράκη, αλλά και με τα δακρυγόνα της ΕΛΑΣ και των ΜΑΤ που επιτέθηκαν απρόκλητα εναντίον της αντιφασιστικής συγκέντρωσης αλληλεγγύης που είχε οργανωθεί, με αφορμή το πέρασμα της κούκλας από το Μεταξουργείο, ως απάντηση στη ρατσιστική συγκέντρωση ακροδεξιών που ήθελαν να την διώξουν φωνάζοντας το συνθήματα, « δε θα γίνει η πόλη μας Καμπούλ. Αποτέλεσμα να ματαιωθούν οι εκδηλώσεις.Τίποτα δεν δίνει καλύτερα την αίσθηση του κενού όσο η ανθρώπινη βλακεία. Στους ανθρώπους της εκκλησίας, και τους παρεκκλησιαστικούς παρατρεχάμενους της, θέλω να θυμίσω το τροπάριο του Γεωργίου Ακροπολίτη (1217-1282) που ψάλλεται στη λιτανεία του Επιταφίου την Μεγάλη Παρασκευή.
Δος μοι τούτον τον ξένον
Τον εκ βρέφους ως ξένον ξενωθέντα εν κόσμω.
και τη ρήση του Ιησού από το Απόκρυφο Ευαγγέλιο του Θωμά.
Μακάριοι είστε όταν σας μισούν και σας διώκουν και δεν βρίσκεται τόπος όπου δεν σας καταδιώκουν.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ
Μαραγκουδάκης, Μ. Ο Αμερικανικός Φονταμενταλισμός, Παπαζήσης, Αθήνα, 2010.
Πατέλος, Κ. Θεμελιοκρατία. Ο πολιτικός και ο θρησκευτικόςφονταμενταλισμός, Παπαζήσης, Αθήνα, 2007.
Τερζάκης, Φ. Ανορθολογισμός, φονταμενταλισμός και θρησκευτική αναβίωση. Τα χρώματα της σκακιέρας, Οι εκδόσεις των Συναδέλφων, Αθήνα, 2013.
ΔΕΙΤΕ
InherittheWind, ( 1960), σκηνοθεσία, StanleyKramer
LeshirondellesdeKabul, ( 2019)anime,σκηνοθεσία, Zabou Breitman
Persepolis(2007) anime , σκηνοθεσία, Marzan SatrapiThe Breadwinner,( 2017), anime, σκηνοθεσία, Nora Twomey
