Ερευνα-σύνταξη, Σοφία Γουργουλιάνη, Σεπτέμβριος 6, 2020
Ο Werner Herzog γεννήθηκε στο Μόναχο της Γερμανίας το 1942 και είναι ασυγχώρητος όποιος πει ότι δεν τον ξέρει η δεν έχει δει τις ταινίες του. Ο αγαπημένος του ηθοποιός Klaus Kinski είναι αξέχαστος στο ρόλο του τυχοδιώκτη conquistador Don Lope Aguirre στο «Aguirre, η μάστιγα του Θεού», η όταν προσπαθεί στο να περάσει ένα βουνό με το καράβι του στο «Fitzcarraldo» για να χτίσει μία όπερα μέσα στην μέση της Περουβιανής ζούγκλας του Αμαζονίου, η έστω σαν «Νοσφεράτου, ο δράκουλας της νύχτας”.
Ο Bruce Chatwin πάλι είναι Άγγλος μυθιστοριογράφος και δημοσιογράφος, περιβόητος για τα ταξίδια του σε απίστευτες περιοχές του πλανήτη και με μια ιδιαίτερη λατρεία στους νομάδες, τους ιθαγενείς και τους αυτόχθονες κάθε περιοχής. Γεννήθηκε στο Sheffield της Μεγάλης Βρετανίας το 1940 και πέθανε από HIV τον Ιανουάριο του 1989.
Herzog και Chatwin συναντήθηκαν για πρώτη φορά το 1983 στη Μελβούρνη της Αυστραλίας και πέρασαν 48 ώρες, λέγοντας ο ένας στον άλλο ιστορίες. Μέσα σε 2, λοιπόν, μέρες ο Werner και ο Bruce ανακαλύψανε το κοινό τους πάθος: τα ταξίδια.
Τα ταξίδια που κάνανε, ξεχωριστά, με κάποιο όχημα η με τα πόδια τους και με αποσκευές ένα σακίδιο πλάτης. Κι αν, το 2020, τους φαντάζεστε ασπρομάλληδες με καμπούρα κι ένα μπουκάλι τσίπουρο να λένε –ακόμα- ιστορίες σε ένα καφενείο με θέα τη θάλασσα, στο Πήλιο ή στην Καρδαμύλη, η πραγματικότητα θα σας διαψεύσει. Όχι το τέλος της φιλίας τους δεν αποδείχτηκε τόσο ρομαντικό. Κι έτσι το τέλος του Chatwin ήρθε το 1989 στη Νίκαια της Γαλλίας.
Οι πραγματικές, όμως, φιλίες κι οι μεγάλες ιστορίες δεν το βάζουν κάτω και δεν τελειώνουν τόσο εύκολα. Κι έτσι, πριν λίγους μήνες, ο Herzog μοιράστηκε με το κινηματογραφικό κοινό ,σε ένα νέο ντοκιμαντέρ με τίτλο «Nomad: In the foot steps of Bruce Chatwin», τις ταξιδιωτικές ιστορίες που είχαν σαν πρωταγωνιστή τον Chatwin και σφράγισαν την πορεία του.
Σε ένα από τα πρώτα πλάνα της ταινίας, βλέπουμε ένα ναυάγιο στο Πούντα Αρένας της Νότιας Χιλής. Την ίδια ώρα η βαριά φωνή του Herzog με τη χαρακτηριστική γερμανική της προφορά μας πληροφορεί ότι το ίδιο αυτό ναυάγιο το είχε φωτογραφήσει ο Bruce Chatwin, το 1976. Στη συνέχεια η φωνή του Chatwin μας «ξεναγεί» στις πρώτες σελίδες του βιβλίου του, «In Patagonia» (εκδ. Χατζηνικολή) όπου μας μιλά για το τρίχωμα ενός βροντόσαυρου το οποίο ο λογοτεχνικός του ήρωας βρήκε σε ένα βάζο στο σπίτι της γιαγιάς του. Κάπως έτσι, ο Herzog ξεκινάει μια αφήγηση για τα μεγάλα πάθη, τις τρελές ιδέες και τις αναπόδραστες εμμονές που κινητοποίησαν τα ταξίδια του Chatwin.
Ο Herzog τηρεί την υπόσχεση του να μην μας χαρίσει μια κλασική βιογραφία, αλλά περισσότερο μια αναζήτηση της ίδιας της αλήθειας του συγγραφέα όπως αποτυπώθηκε μέσα από την τόλμη των μοναχικών του ταξιδιών. Έτσι, δεν μας μιλά για τη συνεργασία τους στην ταινία Cobra Verde, το 1987, αλλά για την κατάδυση του Chatwin στον πολιτισμό των Αβοριγίνων. Ούτε μας μιλά για τη μέρα του Γενάρη του 1989 που σε κάποιο γαλλικό νοσοκομείο έδειξε την τελευταία του ταινία στον Chatwin. Αλλά για τις τελευταίες σελίδες του βιβλίου του Chatwin, «Songlines» (Τα μονοπάτια των τραγουδιών, εκδ. Χατζηνικολή) όπου ο ίδιος ο συγγραφέας χαμένος στα δάση της Αυστραλίας και, ήδη, ασθενής ψάχνει για τον σωστό τρόπο να τελειώσει τη ζωή του.
Ένα ντοκιμαντέρ για έναν άνθρωπο που στο αιώνιο ερώτημα του Σαρτρ για το ποιος είναι ο σωστός τρόπος να ζεις απάντησε απερίφραστα «ταξιδεύοντας». Για έναν άνθρωπο- μετενσάρκωση των ηρώων του Josef Conrad, που δεν δίστασε ποτέ να αναμετρηθεί με τις προσωπικές του εμμονές. Και, τελικά, μια οπτικοακουστική ωδή στις στιγμές εκείνες που νιώθουμε ζωντανοί.
Καθώς μας έχουν λείψει τα επικά πλάνα του Hertzog ευχόμαστε να το δούμε και ‘μεις σε κάποια από τις αθηναϊκές αίθουσες κάποτε ολόκληρο (μια σκηνή του είδαμε τον Απρίλιο όταν ο Hertzog ήρθε καλεσμένος από το ίδρυμα Ωνάση), αν και οι ελπίδες είναι αμυδρές.