Είτε υπάρχει είτε όχι σαφής κι οριστικός «νικητής» στην σχέση μίμησης ανάμεσα στην τέχνη και την ζωή, τον τελευταίο ενάμιση χρόνο η ζωή μοιάζει να παίρνει τα πρωτεία εμπνέοντας με την δυστοπική της πραγματικότητα την τέχνη. Κλασικά μυθιστορήματα επιστημονικής φαντασίας εντάσσονται ξαφνικά με φόρα στα πάσης φύσεως ευπώλητα, και δυστοπικές ταινίες του παρελθόντος μετατρέπονται στα σινεφιλικά must της εποχής μας. Με το παρελθόν να δίνει την σκυτάλη του στο καλλιτεχνικό παρόν, το κοινό κι οι ίδιοι δημιουργοί δεν θέλγονται μόνο από τα ήδη υπάρχοντα, αλλά βρίσκουν εύφορο το έδαφος της πραγματικότητας για να εξερευνήσουν εκ νέου το είδος της δυστοπικής επιστημονικής φαντασίας.
Κινούμενος σε αυτό το πλαίσιο ο Γάλλος συγγραφέας, Laurent Gaudé, παρουσιάζει στο Φεστιβάλ της Αβινιόν- Cloître des Carmes το νέο του έργο με τίτλο «The last night of the world» σε σκηνοθεσία Fabrice Murgia, εκκινώντας από την ιδέα ενός κόσμου που έχει πατάξει, με την βοήθεια ενός μαγικού χαπιού, την ανάγκη του ανθρώπου για ύπνου. Ο καθείς, λοιπόν, από εμάς λαμβάνει το ημερήσιο χάπι του και δεν χρειάζεται παρά 45 λεπτά ύπνου ημερησίως. Τα πλεονεκτήματα της νέας αυτής κατάστασης συνοψίζονται στην οικοδόμηση μιας νέας σχέσης με το χρόνο που περιλαμβάνει ,πλέον, την δυνατότητα για διασκέδαση χωρίς χασμουρητά, επικοινωνία με τους οικείους χωρίς ρολόγια και δουλειά χωρίς κόπωση. Με την παρουσίαση της επαναστατικής αυτής καθημερινότητας ως σημείο εκκίνησης, ο Gaudé μας παρουσιάζει την ιστορία της εξαφάνισης μιας εγκύου γυναίκας και της απεγνωσμένης αναζήτησης της από τον σύζυγο. Με αφορμή, λοιπόν, την ,εκ πρώτης όψεως, ρόδινη καθημερινότητα της «ανακουφιστικής» δυνατότητας για χαλιναγώγηση της ανάγκης μας για ύπνο, ο Gaudé μας ταξιδεύει σε ένα σύμπαν όπου ό,τι (μας) επιβάλλεται να λάμπει δεν είναι (ποτέ) χρυσός. Το ρόδινο σύμπαν των πρωταγωνιστών του καταρρέει και οι παραλληλισμοί με τον σύγχρονο φιλελευθερισμό προκύπτουν αγόγγυστα και μοιραία.
Ο Murgia έχει στήσει ανάμεσα σε δύο δέντρα ένα τοπίο που μοιάζει χιονισμένο και μια οθόνη που φιλοξενεί βιντεοπροβολές καθ’ όλη την διάρκεια της παράστασης δημιουργώντας μια παράσταση πολυμεσική που δεν απομακρύνεται, όμως, πολύ, αισθητικά, από τον ίδιο τον χώρο που την φιλοξενεί κι από το εδώ και τώρα του παρόντος χρόνου και τόπου. Οι πρώτες κριτικές μοιάζουν να διχάζονται αποκαλώντας την παράσταση από αργόσυρτη και πληκτική έως εικαστικά μαγευτική.
Με την δυστοπία να μην αποτελεί πλέον δυνητικό μέλλον αλλά εφικτό παρόν, ο καλλιτεχνικός χειρισμός της κρύβει τις δυσκολίες που ενέχει πάντα η άμεση καλλιτεχνική απεύθυνση στο επίκαιρο. Δεν παύει, όμως, να αποτελεί ένα τολμηρό καλλιτεχνικό στοίχημα για γερά καλλιτεχνικά στομάχια που δεν διστάζουν να αναμετρηθούν με το τώρα (μας).
Avec Fabrice Murgia, Nancy Nkusi
Texte Laurent Gaudé
Mise en scène Fabrice Murgia
Assistanat à la mise en scène Véronique Leroy
Scénographie Vincent Lemaire
Création vidéo Giacinto Caponio assisté de Dimitri Petrovi
Lumière Emily Brassier
Son Brecht BeuselinckTraduction anglaise Sue Rose
