Το 1881, 10 μόλις χρόνια από την Κομμούνα του Παρισίου, η Μονμάρτη έχει, ήδη, μετατραπεί από επίκεντρο αιματοχυσίας σε πόλο έλξης ριζοσπαστικών καλλιτεχνών. Με την ιστορία να μαρτυρά ότι, ενδεχομένως, η καλλιτεχνική αυτή «μάζωξη» να χρηματοδοτήθηκε από το κράτος σε μια προσπάθεια προσφοράς στον λαό φθηνού και γρήγορου θεάματος ως αντίδοτο στις σφαγές της Κομμούνας, η τέχνη βρέθηκε ασυγκράτητη να ανοίγει τα φτερά της προς νέους επαναστατικούς δρόμους.
Με τον Rodolphe Salis να οσμίζεται της καλλιτεχνικές ζυμώσεις της εποχής και περιοχής και να εγκαινιάζει το -μετέπειτα περίφημο- καμπαρέ «Le chat Noir», οι προοδευτικοί καλλιτέχνες της περιόδου βρήκαν το απόλυτο στέκι και την νέα δημιουργική τους πατρίδα στην καρδιά του Παρισιού. Ανάμεσα λοιπόν στους θαμώνες βρίσκονταν μεταξύ άλλων οι: Jane Avril, Claude Debussy, Jules Laforgue, Yvette Guilbert, Charles Moréas, Emile Goudeau, Aristide Bruant, Paul Signac, August Strindberg, George Auriol, Marie Krysinska και Henri de Toulouse-Lautrec. Με την επιτυχία να διαγράφεται αλματώδης, το «Le Chat Noir» μετακομίζει σε λίγα μόλις χρόνια, το 1885, σε έναν νέο μεγαλύτερο χώρο που έμελλε να αποτελέσει εύφορο έδαφος για την μεγαλύτερη καινοτομία και προσφορά του στην παγκόσμια τέχνη.
Με το άνοιγμα του νέου αυτού χώρου, ο ζωγράφος Henry Sommer και ο ποιητής George Auriol εγκαινιάζουν μία νέα σκηνή αφιερωμένη στην δημιουργία παραστάσεων κουκλοθέατρου για ενήλικες. Όταν ο Henri Riviere θα απλώσει ένα πανί επάνω σε μία από τις κούκλες φωτίζοντας την από πίσω, θα φυτευτεί το ζιζάνιο της δημιουργίας ενός θεάτρου σκιών αποκλειστικά για ενήλικες.
Κι αν, λοιπόν, το κουκλοθέατρο φέρνει παιδικές μνήμες από ανήσυχα απογεύματα στην αγκαλιά κάποιας μαμάς και το θέατρο σκιών, μνήμες από απογεύματα με Καραγκιόζη στο χωριό την ώρα του ηλιοβασιλέματος με μυρωδιά από μαλλί της γριάς, ο Riviere υπηρετώντας τον σκοπό της τέχνης ως ανατρεπτικής tour de force ανανέωσε πλήρως το είδος. Ξεφεύγοντας από τις οικείες χάρτινες κούκλες, δημιούργησε αιχμηρές κούκλες από τσίγκο. Ενώ, ικανοποιώντας τον διακαή πόθο της συνεργατικής καλλιτεχνικής παραγωγής χρησιμοποιεί για τις παραστάσεις του κείμενα γνωστών συγγραφέων της εποχής. Δημιουργεί, λοιπόν, κατά την διάρκεια των επόμενων ετών, έως το 1897, πάνω από 40 διαφορετικές παραγωγές θεάτρου σκιών για την κάθε μια από τις οποίες απασχολούνταν τουλάχιστον 20 διαφορετικοί καλλιτέχνες.
Το αποτέλεσμα ήταν, λοιπόν, μια σειρά παραγωγών διαφορετικού ύφους, που εκτείνονταν από το επικό ναπολεονικό δράμα «L ’Epopée», στο φαντασιακό «La Tentation de saint Antoine» έως το ποιητικό «La Marche à l’Étoile» σε κείμενο και μουσική του Georges Fragerolle. Με τους κριτικούς της εποχής να συρρέουν στο «Le chat noir» και να χαρίζουν την απόλυτη συγκατάθεση τους στην νέα αυτή τεχνοτροπία, το θέατρο σκιών του Riviere βρήκε αποδοχή στο σύνολο σχεδόν της γαλλικής κοινωνίας, αφήνοντας συχνά το «Le chat noir» και περιοδεύοντας ανά την επαρχία.
Κι αν η καλλιτεχνική αχλή που περιέβαλε την Μονμάρτη, περί τα τέλη του 19ου αιώνα, έχει περιοριστεί, κι αν ο θάνατος του Salis θα σφραγίσει την πόρτα του «Le chat noir», η τέχνη απέδειξε έμπρακτα, εδώ, πως διαθέτει μια δικιά της κι απόλυτα ενιαία ψυχή και διαδρομή. Το 1895, λοιπόν, οι αδερφοί Λουμιέρ θα «εγκαινιάσουν» στην ουσία την 7η τέχνη παρουσιάζοντας την εφεύρεση τους, το λεγόμενο «Cinematographe», και πάλι στο Παρίσι. Και η κινούμενη εικόνα του Riviere μοιάζει να βγαίνει έξω από τα νερά της Μονμάρτης για να βουτήξει, όμως, στα άδυτα μιας απόλυτα νέας και νεότευκτης τέχνης.
Rodolphe Salis
